Skulemaset

Kristin Halvorsen vil ha ein kulare skule. Twitter, Facebook, hipphopp, film og magedans inn i norsktimane i ungdomsskulen for å hindre fråfall i vidaregåande skule. Og dessutan leksefri skule. Reaksjonane kjem: Halvorsen vil ha inn det elevane bruker all fritida si på.

Hipphopp eller magedans er ikkje i seg sjølv fy-fy; det er interessante ting å ta føre seg og å bruke i skulen for å få meir innsikt i språk, kultur, litteratur, whatever. Nettopp difor er det ein bør utvide tekstgrunnlaget og kunnskapsgrunnlaget for språkopplæringa, og setje slike fenomen inn i ein fagleg samanheng.

Eg orkar likevel ikkje maset om at skulen skal ha meir av det kule, berre fordi det er kult. Det er her Kristin Halvorsen hoppar i fella, den fella Thomas Ziehe har skrive om i 35 år, og som heiter elevsentrert pedagogikk. Den gjer at elevar forventar at alt som skjer i skulen skal ha direkte relevans for dei. Samsvarbsbøying? Ikkje relevant for meg. Vesaas? Ikkje høyrt om, ikkje interessant. Lærarar fylgjer opp med å forenkle og aktualisere. Får elevane til å diskutere Ibsens problem i ljos av aktuelle problem - utan at elevane faktisk les Ibsen. Ei masteroppgåve av Julie Laurantsen (2006) illustrerer dette siste. Ei anna sak er at Halvorsen ikkje ser ut til å reflektere over spørsmålet om demokratisk tilgang til kunnskap, også for dei som ikkje kjem frå heimar med bokhyller. Kritikken av den linedelte ungdomsskulen i si tid handla bl.a. om det.

Avstand mellom skuleretalert kunnskap og dagleglivskunnskap er ikkje i seg sjølv noko vonde. Avstand i kunnskapsdomene er med på å skape refleksjon og dermed læring; Vygotsky har skrive fornuftig om det. Men avstanden skal ikkje vere for stor heller. Balanse er ei utfordring. Problemet i skuledebatten er at ein lett vert pressa inn i ein meiningsposisjon som er fordummande, og difor orkar ein ikkje.

Det vandrande mennesket

"Mennesket er eit oppreist, vandrande vesen. Dette er den konkrete årsaka til vår suksess som art. Likevel er det sjeldan me tenkjer over kor viktig det er å kunne gå eller vandra. Særleg dei formålslause, pretensiøse vandringane har ein tendens til å bli oversette."

Slik heiter det i vaskesetelen til årets nye kultbok, nemleg Finn Tveito si essaysamling, Det vandrande mennesket. Her er det tale om korleis det å gå har vorte framstilt i litteraturen, frå dei engelske romantikarane, som William Wordsworth og Henry David Thoreau, gjennom flanøren, Virginia Woolf, Knut Hamsun, Thomas Bernhard, Peter Handke, Arthur Rimbaud og Franz Kafka, og fram til Tomas Espedal. Det er ikkje berre tale om lange vandringar, men òg dei korte vandringane i nabolaget.

Sjølvsagt er forfattaren òg innom hovudpersonen i Dag Solstad sin roman 16.07.41, ein roman som tidlegare har vore kommentert i denne bloggen.

Forfattaren ymtar om at det er tale om ein kamuflert roman der lesaren er hovudpersonen. Det kan vel så mykje vere skrivaren som er hovudpersonen, for han er tydeleg til stades i teksten.

Denne boka er det berre å skaffe seg.