Frå Århus til Aarhus

Dumme folk finst det overalt, ikkje berre i Bergen eller Oslo, dei er òg representerte i byrådet i Århus. No har byrådet gjort vedtak om å endre skrivemåten av byen til Aarhus. Grunngivinga er at at det skal gjere byen meir synleg på Internett. Der bruker ein nemleg ikkje å, har politikarane funne ut. Med til historia høyrer det at Århus-politikarane gjorde eit liknande vedtak i 1991. Då ombestemte ein seg kort tid etter, då ein fann ut kva det ville koste å skifte ut skilt, brevpapir, logoar, uniformar etc. No seier ordføraren at ein skal skifte ut skilt over tid. Det var i 1948 at ein skifte ut dobbel-aa med bolle-å i dansk. Nokre byar, særleg på Jylland, har likevel halde på aa-en. Interessant, forresten, at Dansk Sprognævn ikkje har sagt eit pip i denne saka.

Her nord har Sunnmørsposten laga ein pseudo-diskusjon om Ålesund skal gå over til skrivemåten Aalesund. Som om sunnmøringar vil bruke pengar på å skifte ut skilt.

Frisarar med protest

Tysdagen for ei veke sidan var det pressekonferanse på Fryske Akademy. Vi sat inne i eit flott seminarrom med tapet som på 1700-talet visstnok skulle illudere jungelen. Arrangørar var 17 ulike frisiske organisasjonar og institusjonar, og dei hadde støtte frå alle dei politiske partia i Frisland.

Saka galdt mangelen på språkpolitisk oppfylging frå den nederlandske regjeringa. No gjorde frisarane det klart at ein klaga den nederlandske regjeringa inn for Europarådet og Europaparlamentet. Det var alt sendt eit brev dit.

Utgangspunktet var at Nederland i september i år skulle ha levert den treårige ekspertrapporten om korleis ein fylgjer opp det europeiske sjarteret for regionalspråk og minoritetsspråk - eit sjarter Nederland har underskrive og dermed er pliktig til å fylgje opp. Nederland hadde likevel ikkje levert nokon rapport. Det viste seg at ein faktisk ikkje hadde byrja førebuingane. Det same skjedde førre gong – då var ein 15 månader for seint ute. Så kom det i 2007 ein rapport der ein etterlyste konkrete tiltak som galdt for skulen, media og rettsstellet. Det har så Nederland ikkje gjort noko med.

Det at så mange som 17 frisiske organisasjonar slo seg saman på denne måten, representerer eigentleg noko nytt i frisisk språkpolitikk. Om det er eit blaff eller starten på noko nytt, vil tida vise.

To moment som frisarane nemner i sitt brev, er eigentleg lekkasjar frå ein regjeringsoppnemnd komite (Hoekstra-komiteen), nemleg at provinsen Fryslân skal få rett til å føreskrive kompetansemål som gjeld frisisk i barneskulen. I tillegg er ein oppteken av at den nye regjeringa har sagt at det skal kome ei språklov, og at frisisk skal nemnast i den lova.

Praat mar frysk

I formiddag gjekk spaserturen til Afûk, dvs. Nynorsksenteret for frisisk. Vart motteken av Mirjam Vellinga som har ansvaret for kampanjemateriellet, bl.a. for "Praat mar frysk"-kampanjen. Den kampanjen har toppmodelen Doutzen Kroes (ihuga frisiskkvinne) som ein av ambassadøran sine. Butikkar kan klistre på "Praat mar frysk"-merke (snakk gjerne frisisk) med det som visstnok er forma som leppene til Douzen Kroes. "Mei in tútsje fan Doutzen."

Afûk har mange tiltak, prosjekt, bokutgivingar kursverksemd etc. Eigentleg ganske imponerande kva ein får til ut frå avgrensa ressursar. Og så har ein ein bokhandel for frisiske bøker og for diverse tilhørsle, t.d. smokkar, smikke og klesklyper med frisiske frasar på. Ein kan òg lære frisisk på veven her. Ein slager er elles barnebøker med figuren Tomke. Kjøpte faktisk eit par bøker med han, som ein start på frisiskundervisninga i heimen.

Fryslân

Så kom ein seg omsider tilbake til Frisland, etter atten år sist gong. Eg er på forskingsopphald ved Fryske Akademy, og hat fått ein fin kontorplass mot bakhagen. Er òg godt motteken, var med på ei samling som alle medarbeidarane har kvar måndag, og vart vist rundt i bygningane.

Eg kom i går kveld, og innlosjerte meg som planlagt på gjestehuset Kia Ora, i gamlebyen i Ljouwert. Det er kort spasertur til akademiet, og hyggeleg å gå rundt i, med brustein og 1600-/1700-talshus.

I morgon skal eg halde eit innlegg på akademiet - om nynorsk/frisisk og om dialektar og hipphopp. Innlegget har jamvel fått medieomtale i frisisk radio (Omrop Fryslân), så forventingane er tydelegvis høge.