Ettersom det er rundt ei veke til ein ny borgar skal kome til verda, melder spørsmålet om namn seg. - Kva skal guten heite?
Sjølv har eg ikkje sagt så mykje om saka. Tenkt at namnet må ein kunne vente litt med; at ein må sjå kva ungen heiter, og at namnet då vil kome meir eller mindre av seg sjølv. Ho som ber barnet i magen har vore langt meir oppteken av namnespørsmålet. - Kva meiner du om namnet? Du må vel meine noko, seie noko om det?
Det enklaste er sjølvsagt oppattkalling. I min generasjon var opplegget klart og greitt: Den fyrstefødde fekk namn med førebokstav frå farssida, den andrefødde fekk førebokstav frå morssida, den tredje fekk frå foreldra sjølve. Deretter var det meir fritt fram kva namn ein kunne velje for ungane, om ein då fekk fleire. Oppattkalling er tradisjon, men gir eit enkelt og gjennomsiktig system som sparer ein for ein del bryderi. Avgrensinga til førebokstavar (og ikkje repitisjonsmønsteret Olav-Tarjei-Olav etc.) gir samtidig val.
Den andre framgangsmåten, å velje namn fritt og uforankra, utan bindingar og tilvisingar, høyrest ideell ut, men er samtidig naiv, som om mennesket er fritt og språket er bindingslaust. Uforankringsposisjon forsterkar vidare kjensla av at eit namneval skal vere noko eksistensielt.
I min generasjon fekk folk òg mellomnamn av typen "Per Magne" og "Endre Otto". Dette har gått av moten dei siste åra i og med at båe foreldra vil ha med sine etternamn med, dvs. at den eine sitt etternamn vert mellomnamn og det andre vert etternamn, og då vert det for mykje med eit ekstra mellomnamn. Det resonnementet vil òg gjelde med denne ungen, jamvel om ein då vil måtte unngå den sunnmørske spesialiteten med tostavings førenamn og eittstavingsmellomnam. Det vil seie at namnestruktren vert: x + mors etternamn + fars etternamn.
Eit anna kriterium for namnevalet er det nordiske. Det utelet t.d. eit keltisk namn som "Njål". Og det vil utelate bibelske namn som "Johannes".
Vidare må tydinga av namnet vere gjennomtenkt. Folk lever godt med namn som "Trym" og "Loke", men dei litterære figurane Trym og Loke var såpass spesielle at ein bør ein tenkje seg om før ein set slike namn på ein unge. Ein bør òg tenkje seg om når det gjeld namn som peikar i spesielle interesser som går i ei anna lei enn vanlege fritidsaktivitetar, t.d. viser "Njord" til havguden som ikkje likte fjellet. Og ein skal vere varsam med å verte for esoterisk. Eit namn som "Ask" kan gå i ei slik retning. Og kanskje ikkje vere for pretensiøs med namn som "Brage".
Fonetikarar meiner at eit førenamn ikkje bør ende på same lyden som namneforma etterpå byrjar på. Det vil seie at "Olav" er uheldig når forma "Vevle" kjem etterpå. Men det er eigentleg ikkje så farleg når ein tenkjer seg om.
Men om vi no går tilbake til dette med oppattkalling. Dersom ein tek utgangspunkt i farssida vil namn som "Trygve", "Tryggve" eller "Trygg" vere gode. Dersom ein tek utgangspunkt i morssida har ein moglegheiter som "Oddmund" og "Ingemund".
Eller ein kan velje noko som ein tykkjer t.d. er "fint", som "Sjur" eller "Sjurd", eller gå inn for å vilje rehabilitere visse namn, t.d. "Vidkunn", "Loke" eller "Adolf", men det er ikkje heilt bra å skulle gi ei slik oppgåve til andre. Ei moglegheit er å kalle opp etter katten, "Sofus".
Og dersom ein ikkje har funne på noko innan eit halvt års tid eller så, vil staten berre gi ungen eit namn. Eg har lurt litt på kven det er som gir ungar namn på den måten, og om det er mange det gjeld.
