Kraft durch Freude

Fredag ettermiddag gjekk togturen til saltlukt og måseskrik. Målet Rügen, Tysklands største øy. Rügen ligg nordaust mot Austersjøen, 4,5 timar med tog frå Berlin (togskifte i Stralsund), i delstaten Mecklenburg-Vorpommern. Den politiske historia til denne regionen (Pommern) er komplisert, men Rügen var i alle fall svensk fram til 1815.

Etter ein time på toget kunne ein kjenne at tempoet var rolegare. Der var ikkje den aggressiviteten som pregar Berlin.

På strandpromenaden i Binz stod hotellrommet klart. Sundagen var det sol og fint å gå den lange, lange sandstranda. Sjå på måser som svel flyndrene heile. Og såvidt unngå bårene som rullar mot land.

Også nasjonalsosialistane tykte at dette området var fint, og ca. 4 km nord for Binz, i Pora, bygde ein eit Kraft durch Freude-Seebad. Planen var å hyse 20 000 gjester samtidig."Kraft durch Freude" var Hitlers ferieklubb, og organiserte t.d. båttur til Noreg. I Pora skulle så tyske arbeidarar samle krefter til ny innsats for nasjonalsosialismen. I 1941 vart byggearbeidet stoppe, invasjonen i Polen gjorde at ein måtte bruke bygningsarbeidarane til andre føremål. Men då hadde ein åtte blokker, kvar på seks etasjer, 10 000 rom, og 4,5 kilometer med bygningsmasse.

DDR gjorde ferdig ein del av blokkene, og brukte anlegget fyrst til ein ungdomsorganisasjon og dinest til militære føremål.

I dag står fem av blokkene att. Ein enorm bygningsmasse. Noko er gjort om til eit interessant museum, men det er uklart kva bygningane skal brukast til. Dei som står bak museet vil ha ein internasjonal ungdomsleir der (30 000 ungdomar skal kome der kvart år), men det spørst om slike blokker er det som lokkar dagens ungdom.

Apropos "Kraft durch Freude". Dette kan minne om ein slags velferdspolitikk, og ein tysk historikar, Götz Aly, har skapt mykje ordskifte i år ved å hevde at når nasjonalsosialismen fekk såpass gjennomslagskraft i det tyske folk, var det av di ein klarte å oppretthalde velferdsstaten. Utgangspunktet for det var i sin tur all rikdomane ein henta frå plyndringa av andre land og av jødane, meiner Aly. No i dag kl. 18 skal det vere eit ordskifte mellom Aly og forfattaren av den nye biografien om Alfred Rosenberg, Ernst Piper, og dit skal eg; det er på Dossmann, bokhandelen i Friedrichstrasse.