Privatskular

Alle avisene går no i strupa på SV for det klønete landsmøte-vedtaket om religiøse skular. ("Pedagogiske og religiøse alternativer skal på sikt avvikles. Barn som har behov for alternativ pedagogikk skal få det i den offentlige skolen.") Det var Hedmark SV som visstnok fremja framlegget, men ingen derifrå har fronta det. Stakkars Bård Vegar Solhjell må ta støyten. Rett nok kjem Snorre Valen med eit forsvar i Klassekampen i dag, men det verkar useriøst: "Det er svært mange problematiske sider ved Steinerskolen, som jo er bygget på en kristen ideologi ispedd en masse merkelige ideer." Greitt å seie over eit kjøkkenbord, men av ein komande stortingsrepresentant? Heile saka illustrerer eit grunnleggjande problem med SV sin skulepolitikk – når ein skal seie noko om innhaldet, kjem ein berre til slagorda. Det vert lett for høgresida, som no bruker den nyliberalistiske Paul Chaffey som sin faneberar.

Sjølve poenget om religiøse skular er likevel relevant. Det er absolutt eit problem f.eks. i Nederland at 70 prosent av elevane der går på private skular som i stor grad er "religiøse" – og fullfinaniserte av staten, medan dei som går i den offentlege skulen bl.a. er barna av sosialklientar og sekulariserte innvandrarar. Den offentlege skulen forfell, og dei religiøse skiljelina som er så typiske for Nederland, vert haldne ved like. Her er det mange interessante moment som SV kunne ha laga ei sak ut av, t.d. spørsmålet om "mangfald" i einskapsskulen. Eit problem med "mangfaldsdiskursen" (som eg elles er særs for) er at ein altfor lett gjer kategoriar som religion, livssyn og etnisitet statiske og essensielle. Ein overser at folk innanfor ein religion, eit livssyn etc. meiner ganske ulike ting, og at det skjer endringar innanfor og mellom religionar, livssyn, kulturgrupper etc. Som religionsvitaren Michael Stausberg har peikt på, ligg ei slik essensialistisk forståing av religion bak mykje av tankegangen bak rle-faget. (Human-etisk forbund har her, som elles, vore like essensialistisk som islamistar og fundamentale kristne.)

Men kva er så problemet med SV sitt vedtak? Eitt moment er sjølvsagt ordbruken. Barn som har "behov for", som om det var dyslektikarar det var tale om. "Alternativ pedagogikk", som det berre er pedagogikken det er tale om (og ikkje sjølve forståinga av skulen sitt innhald og skulen si rolle). Det viktigaste er likevel at dette kjem ut av absolutt ingenting – ikkje nokon av dei som har stått for vedtaket har produsert argument, ideologi, utdjupingar, forskingsbasert innsikt etc. som kan gjere at vedtaket kan fremje ordskifte eller fungere som program. Ein tenkjer skule etter slagordmetoden. Så kan ein seie at det er landsmøtet og ikkje leiinga som er problemet. Men problemet er at SV ikkje har kultur for å tenkje innhald når det gjeld skulen. Ein snakkar om skule, men då er det skulemat, bygningar, spesialpedagogiske opplegg og praksissjokket. (Resultatet er t.d. den absurde vektinga av pedagogikk frå 30 til 60 studiepoeng i allmennlærarutdanninga.) Difor må SV byrje på steg null med å oppdatere seg skulepolitisk. Dersom det kan vere eit resultat av det dumme landsmøtevedtaket, vil det vere bra.